Իմ կատարած բլոգային աշխատանքները տես ներքևում
Տրանսպորտի միջազգային գլխավոր ուղիներ
Լրացուցիչ աշխատանք ՝ Տրանսպորտի մասին
Ձկնորսություն , Անտառային տնտեսություն և որսորդություն
Լրացուցիչ աշխատանք՝ բուսաբուծություն
Քիմիական արդյունաբերության մասին ՝ պրեզենտացիա
Արդյունաբերության այլ ճյուղեր ՝ Քիմիական , թեթև և սննդի
Մետաղաձուլություն և Մեքենաշինություն
Վառելիքաէներգետիկ Արդյունաբերություն
Բնական ռեսուրսների տեղաբաշխում
Աշխարհի բնակչության տեղաբաշխումը և միգրացիաները
Սպասարկման ոլորտի ճյուղերը մեծ դեր են կատարում նաև բնակչության զբաղվածության ապահովման գործում: Եթե ավտոմատացման, մեքենայացման, էլեկտրոնացման շնորհիվ նյութական արտադրության բնագավառում աշխատավորների թիվը հարաբերականորեն կրճատվում է, ապա ծառայությունների ոլորտում, ընդհակառակն` աճում է: Աշխատուժի հոսքը նյութական արտադրության ոլորտից` արդյունաբերությունից և գյուղատնտեսությունից ուղղվում է դեպի սպասարկման ոլորտ:
Ճապոնական ծով, Միջերկրական ծով, Հյուսիսային ծով, Կարիբյան ծով,Պարսից ծոց, Մեքիսկական ծոց, Արաբական ծով, Բենգալական ծոց, Ջիբրալթարի նեղուց, Բաբ-է-Մանդեբի նեղուց, Հարավ-չինական ծով, Արևելաչինական ծով, պանամայի ջրանցք, Սուեզի ջրանցք, Սև ծով, կարմիր ծով, Բալթիկ ծով, Բոտնիկական ծով, Լա մանշի նեղուց, Արաբական ծով, Բենգալական ծոց, դեղին ծով, Սև ծոց, Կասպից ծով(լիճ), Սպիտակ ծով, Օխոտի ծով, Բերինգի ծով, Բերինգի նեղուց:
Ճապոնական ծող, Միջերկրական ծող, Հյուսիսային ծոց, Կարիբյան ծով,Պարսից ծոց, Մեքիսկական ծոց, Բալթիկ ծով:
Ի սկզբանե մարդիկ մեկ կետից մյուսը տեղաշարժվելու համար քայլում, վազում կամ լողում էին։ Կենդանիների ընտելացումը հնարավորություն ընձեռեց ազատվելու բեռնափոխադրման դժվարություններից՝ դրանք հանձնելով ավելի ուժեղ արարածների, հնարավոր դարձնելով ծանր բեռների փոխադրումը և, ընտելացված կենդանիներին հեծնելով, ավելի արագ ու երկար երթևեկելը։ Անվի և սահմակի գյութից հետո առաջին փոխադրամիջոցների շնորհիվ կենդանական տրանսպորտն էլ ավելի արդյունավետ դարձավ։ Մարդիկ անհիշելի ժամանակներից շահագործում էին թիավարվող նավեր, որոնք ընդհուպ մինչև Արդյունաբերական հեղափոխությունը համարվում էին մեծ հեռավորությամբ մեծաքանակ ապրանքներ փոխադրելու ամենաարդյունավետ միջոցը։
Ստեղծված առաջին ճանապարհատրանսպորտային միջոցներում օգտագործվում էին կենդանիներ՝ մ․թ․ա․ 4-րդ կամ 3-րդ հազարամյակում ընտելացված ձիեր, սկսած մ․թ․ա․ 8000-ականներից ընտանի ցլեր և մարդիկ, ովքեր ապրանքները քարշ տալիս էին ցեխոտ արահետներով ։ Բազում վաղ քաղաքակրթություններում, այդ թվում նաև Միջագետքում և Հարապպայի քաղաքակրթությունում, կառուցվել են սալարկված ճանապարհներ։ Հին աշխարհում՝ Պարսկական և Հռոմեական կայսրություններում բանակի արագ տեղաշարժման համար կառուցվում էին քարերով սալարկված ճանապարհներ։ Նմանատիպ ճանապարհները խոնավությունից զերծ էին պահվում հաստ խճային պաստառի շնորհիվ։ Միջնադարում Արաբական Խալիֆայությունում ճանապարհները կառուցվում էին ձութի և խճաքարի խառնուրդից։
Ջրային առաջին փոխադրամիջոցները ծառաբներից պատրաստված մակույկներն էին։ Ջրային փոխադրամիջոցները շարժման էին դրվում թիավարելով, քամու ուժով կամ երկուսի համադրությամբ։ Ջրամբարների կարևորությունը բերեց նրան, որ մի շարք ափամերձ գոտիներում՝ գետերի, ծովերի մոտ կամ երկու ջրային մարմինների միջև տեղակայված քաղաքները վերածվեցին առևտրային կենտրոնների։ Մինչ Արդյունաբերական հեղափոխությունը տրանսպորտը դանդաղ էր և թանկարժեք, իսկ արտադրամասերն սպառման շուկաներին հնարավորին չափ մոտ էին տեղակայված։
Ռայթ եղբայրների առաջին թռիչքը, 1903 թվական
19-րդ դարում տեղի ունեցած Արդյունաբերական հեղափոխության ընթացքում տրանսպորտը շրջադարձորեն փոփոխվեց՝ շնորհիվ մի շարք հայտնագործությունների։ Հեռագրության շնորհիվ հաղորդակցությունը դարձավ ակնթարթային և վերացավ առարկաները ֆիզիկապես տեղափոխելու անհրաժեշտությունը։ Շոգեմեքենայի հայտնագործումից ոչ շատ անց այն կիրառության դրվեց երկաթուղային տրանսպորտում՝ վերացնելով հողային տրանսպորտային միջոցներում մարդկային և կենդանական ուժի օգտագործման անհրաժեշտությունը։ Միանգամից ավելացավ փոխադրամիջոցների թե արագությունը, թե հզորությունը, ինչի շնորհիվ հնարավոր եղավ արտադրամասերի հիմնել անգամ այն վայրերում, ուր հումքի աղբյուրներ չկային։ 19-րդ դարում հայտնագործվեց նաև շոգենավը, որը թույլ տվեց արագացնել համաշխարհային տրանսպորտը։
1900-ականներին ներքին այրման շարժիչի և ավտոմեքենայի գյուտը ճանապարհային տրանսպորտը կրկին մրցակցային դարձրեց․ ստեղծվեցին առաջին մեխանիկական անձանական մեքենաները։ Առաջին «ժամանակակից» մայրուղիները կառուցվել են 19-րդ դարում՝ մակադամից։ Ավելի ուշ գործածության մեջ դրվեցին բիտումի խառնուրդով խճաքարային և բետոնե պատվածքները, որոնցով ներկայումս սալարկված է ճանապարհների գերակշիռ մասը։ 1903 թվականին Ռայթ եղբայրներին հաջողվեց կառուցել առաջին կառավարվող օդանավը, և արդեն Առաջին համաշխարհային պատերազմից (1914-1918) հետո օդանավերը դարձան մեծ հեռավորությամբ ուղևորներ և ապրանքներ փոխադրելու արագ տարբերակ։
Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմից (1939-1945) հետո ավտոմեքենաների և օդանավերի քանակը ավելացավ՝ նվազեցնելով երկաթուղային և ջրային փոխադրամիջոցների դերը․ վերջիններս արդեն իրականացնում էին բեռնափոխադրումներ կամ կարճատև ուղևորափոխադրումներ։ 1950-ականներին սկիզբ դրվեց գիտական ուսումնասիրությունների նպատակով դեպի տիեզերք թռիչքներին, որոնք սրընթաց զարգացում ապրեցին ընդհուպ մինչև 1970-ական թվականները, ինչից հետո այս ոլորտի նկատմամբ հետաքրքրությունը նվազեց։ 1950-ական թվականներին բեռնարկղավորման տեխնոլոգիայի հայտնագործումը դրական տեղաշարժ ապահովեց բեռնափոխադրման ոլորտում՝ նպաստելով գլոբալացմանը։ 1960-ականներին ռեակտիվ շարժիչի առևտրայնացման շնորհիվ միջազգային օդային ճանապարհորդություններն առավել հասանելի դարձան։ Ավտոմեքենաների և ճանապարհների աճին զուգընթաց երկաթուղային և ջրային տրանսպորտը համեմատաբար կորցրեցին իրենց կարևորությունը։ Սակայն 1964 թվականին Ճապոնիայում Սինկանսեն տեխնոլոգիայի հայտնագործումից հետո Ասիայում և Եվրոպայում արագագնաց երկաթուղին ավելի գրավիչ դարձավ հեռավոր վայրեր ուղևորվելիս՝ որպես այլընտրանք ավիափոխադրումներին ։
Ավտոմեքենաներ, ավտոբուսներ, բեռնատարներ։ Դրանք կարևոր են, որովհետև միայն այս տեսակներ կարող են օգտագործվել Հայաստանում։
1․ Համապատասխանեցնել․ <<Մշակաբույս-արտադրության ճյուղ>>:
Թեյ, կաուչուկատու հևեյա,բրինձ, շաքարեղեգ, վուշ, սուրճ, եգիպտացորեն, ջութ, սուրճ, շաքարի ճակնդեղ, սիզալ, թեյ, կակաո, բամբակ, գանգրավուշ, կարտոֆիլ, ցորեն , ծխախոտ, արևածաղիկ։
| Հացահատիկային մշակաբույսեր | Առույգացնող մշակաբույս | Թելատու մշակաբույսեր | Ձիթատու մշակաբույսեր |
| Եգիպտացորեն բրինձ կարտոֆիլ ցորեն | Թեյ Շագարեղեգ Սուրճ Կակաո Շաքարի ճակնդեղ ծխախոտ | Ջութ Սիզալ Բամբակ գանգրավուշ | Վուշ Արևածաղիկ |
2․ Համապատասխանեցնել․ (երկրների անունները կրկնվում են)։
Չինաստան, Ռուսաստան, Բրազիլիա, Թուրքիա, Գերմանիա, Կորեա (Հվ․), Հնդկաստան, Ճապոնիա, Ավստրալիա, ԱՄՆ, Իրան, ՀԱՀ
| Պողպատի արտադրությամբ առաջատար երկրներ ՝ Չինաստան , Ճապոնիա։ | |
| Երկաթաքարի արդյունահանմամբ առաջատար երկրներ ՝ Բրազիլիա , Ավստրալիա , Չինաստան , Ռուսաստան , Հնդկաստան ։ | |
| Թուջի և պողպատի ձուլմամբ առաջատար երկրներ ՝ Չինաստան , Ճապոնիա , Կորեաի Հանրապետություն , Ամն ։ |
3․ Համապատասխանեցնել․ «Արտադրանք — արդյունաբերության ճյուղ»
Արծաթ, գործիքներ, խաղող, հագուստ, համակարգչային տեխնիկա, կաթ , սինթետիկ կաուչուկը, կենցաղային էլեկտրոնային սարքեր, բուրդ, կաշի, երկաթ, հրթիռաշինություն, պոլիմերներ, վուշ, պղինձ, գործվածք, պլաստմասսաներ, բամբակ, կապար, կոշկեղեն, լոլիկ, սինթետիկ մանրաթելերը, անագ, շաքարի ճակնդեղ, շաքարեղեգ, սնդիկ
| Մետաղաձուլություն | Մեքենաշինություն | Քիմիական արդյունաբերություն | Թեթև արդյունաբերություն | Սննդի արդյունա- բերություն |
| Երկաթ , Արծաթ , Պղինձ , Կեպար ։ | Կենցաղային էլեկտրոնային սարքեր, հրթիռ աշինություն,անագ |
4․ Ինչպիսի՞ միջոցառուների համակարգ եք առաջարկում << աղտոտ արդյունաբերությունների >> կողմից առաջացած բնապահպանական հիմնախնդիրները կարգավորելու համար։
Երկրում բնապահպանական խնդիրները լուծելու, կենսաբազմազանության պահպանության ու կենսապաշարների խելամիտ օգտագործման նպատակով մշակվում է նաև ՀՀ կենսաբազմազանության պահպանության ռազմավարություն։ Այն խիստ բազմակողմանի ու ծավալուն փաստաթուղթ է, որը ներառում է ինչպես բնաշխարհի վրա մարդահարույց վնասակար գործոնների նվազեցման, էկոլոգիապես անվզտանգ տեխնոլոգիաների ներդրման, էկոլոգիական կրթության ու գիտության զարգացման, հատուկ պահպանվող տարածքների ցանցի ընդլայնման, այնպես էլ այդ ոլորտի օրենսդրական դաշտի հետագա ամբողջացման ու կատարելագործման հարցեր:
5․ Ավտոմոբիլային ընկերություն — պետություն» սկզբունքով կազմված զույգերից ընտրել սխալը.
1) «ՏՈՅՈՏԱ» — Ճապոնիա 3) «ՖՈՐԴ» — ԱՄՆ
2) «ՊԵԺՈ» — Ֆրանսիա 4) «ՖԻԱՏ» — Իսպանիա
6․ Զարգացման ագրարային փուլում գտնվող երկրներ են.
1) Մոզամբիկը և Բանգլադեշը 3) Ֆրանսիան և Իտալիան
2) Թուրքիան և Իրանը 4) Բրազիլիան և Արգենտինան
7․Ինչպիսի՞ միջոցառումների համակարգ է անհրաժեշտ գյուղատնտեսության զարգացման համար։
Բուսաբուծություն, գյուղատնտեսական գիտություն և բնագավառ, որը զբաղվում է բույսերի մշակմանը վերաբերող հիմնահարցերով։ Բուսաբուծության ուսումնասիրության ոլորտում ընդգրկված է մրգերի, բանջարեղենների, սերմերի, ծիլերի, սնկեր, ջրիմուռների, ինչպես նաև խոտաբույսերի և դեկորատիվ ծառատեսակների մշակումը։ Մշակության մեջ գտնվող բուսատեսակները մարդու կողմից օգտագործվում են որպես սնունդ, անասունների կողմից՝ որպես կեր, ինչպես նաև թեթև և սննդի արդյունաբերության համար ծառայում են որպես հումք ։
Որպես գիտություն, բուսաբուծությունն ուսումնասիրում է դաշտային պայմաններում մշակվող բույսերի բազմազանությունը, դրանց բուսաբանա-կենսաբանական առանձնահատկությունները, աշխարհագրական տեղադրման և շրջանցնման սկզբունքները, բարձր, հարաճուն և որակյալ բերք ստանալու համար կատարվող ամենակատարելագործված միջոցառումները։
Փորձարարական հետազոտություններում բուսաբուծությունը հենվում է ֆիզիկայի, քիմիայի, բուսաբանության, բույսերի ֆիզիոլոգիայի, հողագիտության, գյուղատնտեսական օդերևութաբանության, գենետիկայի, սելեկցիա-սերմնաբուծության, ագրոնոմիական և կենսաբանական քիմիայի, երկրագործության, էնտոմոլոգիայի, ֆիտոպաթոլոգիայի, մեքենայացման, գյուղատնտեսական արտադրության էկոնոմիկայի ու կազմակերպման և գիտության այլ ճյուղերի տվյալների վրա։
Սերտորեն կապված է անասնաբուծության հետ։ Դաշտային պայմաններում մշակվող բույսերից ստացված արտադրանքի մոտավորապես 30-50 %-ը կարելի է օգտագործել որպես պարեն կամ արդյունաբերության հումքի աղբյուր (հատիկ, սերմ, թել, արմատ, պալար և այլն)։ Բերքի զգալի մասը (խոտ, ծղոտ, մղեղ, փրեր, խտացրած, կանաչ և հյութալի կերեր և այլն) գյուղատնտեսական կենդանիների կողմից վերածվում են մսի, կաթի, յուղի, բրդի, ձվի, և այլ ապրանքատեսակների։
Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի աճի վրա ազդում է լույսի, ջերմության և խոնավության բարենպաստ զուգորդումը դրանց աճման ժամանակամիջոցում։ Կարևոր գործոն է նաև բնակչության թիվը որով էլ որոշվում է տվյալ մշակաբույսերի բերքի պահանջարկի չափը։
Իսկ կիրառական նշանակության առանձնանում են հացահատկային, շաքարատու, ձիթատու, կաուչուկատու, վուշատու թելատու և այլ տեխնիկական մշակաբույսեր։ Դաշտավարության գլխավոր ենթաճյուղը դա հացահատկային մշակաբույսերի հետ աշխատանքը։ Հացահատկի արտադրությունը համաշխարհային գյուղատնտեսության գլխավոր ճյուղն է։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ հացահատիկը մեծ դեր ունի մարդու կյանքում։ Սակայն ցանքատարածքով առաջնային իր ուրույն դերը ունի ցորենի արդյունահանումը։
Բրինձ, ցորեն, բամբակ, թեյ, սուրճ, կակաո, խաղող, եգիպտացորեն
Բրինձ-Չինաստան, ցորեն-Ռուսաստան, թեյ-Չինաստան, սուրճ կակաո-ԱՄՆ և Աֆրիկա, խաղող-Իտալիա, եգիպտացորեն-ԱՄՆ
Առաքելյան Մանանա 