Կրկնություն

1. Ներկայացնել 10 ամենակարևոր իրադարձությունները/ժամանակագրությամբ/:

Ֆրանսիական հեղափողություն-1789 հուլիս-1797 հուլիս

Նապալեոնյան պատերազմեր-1799-1815թ․թ․

Ամերակայի անկախության պատերազմ-1775 թ․-1783թ․

Անգլիական հեղափողություն-1642-1649թ․թ․

Ռուս պարսկական պատերզամ-1826-1828թ․թ․

Ռուս-թուրքական պատերազմ-1806-1812թ․թ․

Սյունիքի ազատագրական պայքար-1722-1730թ․թ․

Արցախի ազատագրական պայքար-1724-1731թ․թ․

Իսրայել օրու դեսպանգնացությունը Պարսկաստան-1708-1709թ․թ․

Երևանի բերդի գրավումը-1827թ․ հոկտեմբերի 1

2. Ներկայացնել,հիմնավորել 5 թագավորների ամենանշանակալի, կարևոր գործողությունները:

Նապալեոն Բոնապարտ-Նապելոանյան պատերազմեր 1799-1815թ․թ

Պետր I-Սանկտ Պետերբուրգի, այն ժամանակ Պետրոգրադի կառուցում

Ջորջ Վաշինգտոն-ԱՄՆ-ի առաջին նախագահ

Նադիր շահ-Նադիր շահը Աֆշարների արքայատոհմի ներկայացուցիչ է, ով ղեկավարել է 1736-1747 թվականներին: Ծնվել է 1688-ի նոյեմբերի 22-ին, մահացել` 1747 թվականի հունիսի 20-ին:

3. Փաստերով հիմնավորել 5 ամենանշանակալից իրադարձությունները:

Ռուս-թուրքական պատերազմ-1806-1812թ․թ․

Սյունիքի ազատագրական պայքար-1722-1730թ․թ․

Արցախի ազատագրական պայքար-1724-1731թ․թ․

Ժողովուրդների մեծ գաղթը (IV-VII դդ.)— Ընդհանուր առմամբ, միգրացիոն գործընթացները մարդուն թույլ են տվել անցնել հնադարից դեպի միջնադար, և մասնավորապես, միգրացիան ձևավորել է լատիներեն խմբի լեզուները, ձևավորել նոր մշակույթներ և պետություններ:

4. Ներկայացնել  5 ամենակարևոր հայտնագործությունները:

Ինչ է արդարություն ։ Արդարության իրավական և բարոյական կողմերը

Մասնակիցներ՝

• Միջին դպրոցի 8-րդ դասարանի սովորողներ

Նպատակը՝

• Բացատրել ի՞նչ եք հասկանում արդարություն ասելով:

Արդարությունը ճիշտ, արդար, օրինական ու բարոյական ապրելակերպն է։ Մի ամբողջ ազգ պետք է ապրի ու հետևի այս բոլոր կանոններին, որպեսզի արդարություն տիրի երկրում։

• Ի՞նչ եք հասկանում արդարության իրավական կողմ և արդարության բարոյական կողմ ասելով:

Բարոյական կողմը՝ հասարակական չգրված օրենքներին ենթարկվելն է, երբ արարքները չափվում են ոչ թե օրենքով, այլ հասարակության կողմից ընդունված բարքերով։

Իրավական կողմը՝ օրենքին ենթարկվելն է, իսկ օրենքը խախտելու դեպքում՝ իրավական դատարանի կողմից արդար դատական պրոցեսի արդյունքում մարդուն դատելն է ու արդարացիորեն ազատությունից զրկելն է։

• Բերեք օրինակներ ձեր առօրյաից:

Ընթացքը՝

• Խմբային աշխատանքներ
• Քննարումներ
• Բանավեճեր

Արդյունքում՝ 

պատումներ, հոդվածներ, հետազոտական աշխատանքներ սովորողների բլոգներում

Պարապմունք 33

Թեմա՝ Իրական թվերի համեմատումը և մոտարկումը։

Եթե ունենք երկու իրական թիվ, ապա՝ կամ դրանք իրար հավասար են, կամ էլ՝ մեկը մյուսից մեծ է: Պարզենք, թե գործնականում ինչպե՞ս համեմատել իրական թվերը:

Երկու անվերջ տասնորդական կոտորակներ (այսինքն իրական թվեր) իրար հավասար են, եթե նրանք ունեն նույն նշանը և նրանց մոդուլներն ունեն նույն ամբողջ մասերը և համապատասխան կարգերում նույն թվանշանները:

Զրո թիվը փոքր է ցանկացած դրական թվից և մեծ է ցանկացած բացասական թվից:

Նկարագրենք իրարից տարբեր երկու տասնորդական կոտորակների (այսինքն իրական թվերի) համեմատման քայլերը:

Առաջին քայլ: Եթե երկու դրական տասնորդական կոտորակների ամբողջ մասերը իրարից տարբեր են, ապա մեծ է այն կոտորակը, որի ամբողջ մասն ավելի մեծ է:

Եթե ամբողջ մասերը հավասար են, կատարում ենք երկրորդ քայլը:

Երկրորդ քայլ: Դիտարկում ենք ստորակետից հետո եկող առաջին կարգը: Այն կոտորակն է ավելի մեծ, որի այդ կարգում գրված թվանշանը ավելի մեծ է:

Եթե առաջին կարգում գրված թվանշաններն էլ են իրար հավասար, ապա կատարում ենք հաջորդ քայլը և դիտարկում ենք ստորակետից հետո եկող երկրորդ կարգը և այդպես շարունակ:

Վերջին քայլ: Քանի որ դիտարկում ենք իրարից տարբեր կոտորակներ, ապա հաջորդաբար դիտարկելով կոտորակների կարգերը, կհանդիպենք այնպիսի կարգի, որում գրված թվանշաններն իրար հավասար չեն: Այն կոտորակն է ավելի մեծ, որի այդ կարգում գրված թվանշանը ավելի մեծ է:

Реклама

Օրինակ

Համեմատենք 2.1 և 2.(1) իրական թվերը:

Կոտորակները գրենք անվերջ տասնորդական կոտորակների տեսքով և կիրառենք համեմատման նկարագրված քայլերը՝ 2.1=2.1000…2.(1)=2.1111…

Առաջին քայլ: Նկատում ենք, որ կոտորակների ամբողջ մասերը հավասար են իրար և հավասար են 2 -ի:

Երկրորդ քայլ: Իրար հավասար են նաև ստորակետից հետո եկող առաջին կարգային թվանշանները: Դրանք հավասար են 1 -ի:

Երրորդ քայլ: Առաջին կոտորակի երկրորդ կարգային թվանշանը 0 -ն է, իսկ երկրորդ կոտորակինը՝ 1 -ը:

Այսպիսով՝ 2.1<2.(1)

Որոշ դեպքերում, մասնավորապես, գրաֆիկական եղանակով հավասարումներ լուծելու համար, մաթեմատիկոսները որոշեցին մտցնել արժեքի մոտավոր հաշվման գաղափարը:

Մոտավոր հաշվարկի համար կա ևս մեկ պատճառ՝ դա իրական թվերն են, այսինքն՝ անվերջ տասնորդական կոտորակները: Չէ՞ որ կատարել հաշվարկներ անվերջ տասնորդական կոտորակների հետ անհարմար է, այդ պատճառով, գործնականում հաշվարկները կատարում են իրական թվերի մոտավոր արժեքների հետ:  

Երկրաչափական շատ բանաձևերում հանդիպում է π իրական թիվը: Դա անվերջ ոչ պարբերական տասնորդական կոտորակ է:

Օրինակ

Հաշվենք π=3,141592… թվի մոտավոր արժեքները:

1) Եթե այս անվերջ կոտորակի գրառումն ընդհատենք, ստորակետից հետո պահելով երկու թվանշան, ապա կստանանք՝ π≈3,14:

Սա π թվի մոտարկումն է հարյուրերորդականի ճշտությամբ (մինչև 0,01 ճշտությամբ) պակասորդով (ներքևից):

2) Ստորակետից հետո կարելի է պահել երեք թվանշան: Ստանում ենք՝ π≈3,141:

Սա π թվի մոտարկումն է մինչև 0,01 ճշտությամբ պակասորդով (ներքևից):

3) Եթե պահել երեք թվանշան և երրորդը մեկով ավելացնել՝ π≈3,142, ապա կստանանք π թվի մոտարկումը մինչև 0,01 ճշտությամբ ավելուրդով (վերևից):

Պակասորդով և հավելուրդով մոտարկումները անվանում են թվի կլորացում:

Կլորացման ճշտությունը որոշվում է թվի x ճշգրիտ արժեքի և նրա a մոտավոր արժեքի տարբերության մոդուլով՝ |x−a|

Կլորացման կանոնը:

Եթե առաջին դեն նետվող թիվը 5-ից փոքր է, ապա այն կարելի է ուղղակի անտեսել՝ կատարել մոտարկում պակասորդով, իսկ եթե դեն նետվող թիվը 5-ց մեծ է կամ հավասար, ապա պետք է կլորացնել հավելուրդով:

Ուշադրություն

Պետք է հիշել, որ պակասորդով կլորացնելիս միշտ ստանում ենք ճշգրիտից փոքր թիվ, իսկ հավելուրդով` մեծ:

Վերադարնանք π=3,141592… թվին: Կլորացնելով 0,001 ճշտությամբ ստանում ենք՝ π≈3,142: Այստեղ առաջին դեն նետվող թիվը հավասար է 5 -ի (ստորակերից հետո չորրորդ թիվը), ուստի կլորացրեցինք հավելուրդով: 

Օրինակ

Կլորացնելով 0,0001 ճշտությամբ ստանում ենք՝ π≈3,1416: Առաջին դեն նետվող թիվը (հինգերորդը ստորակետից հետո) հավասար է 9 -ի:

Արդեն տեսանք, որ 0,01 ճշտությամբ պետք է կլորացնել պակասորդով՝ π≈3,14:

Հարցեր և առաջադրանքներ։

1․ Ինչպե՞ս է կատարվում իրական թվերի համեմատումը։

Առաջին քայլ: Եթե երկու դրական տասնորդական կոտորակների ամբողջ մասերը իրարից տարբեր են, ապա մեծ է այն կոտորակը, որի ամբողջ մասն ավելի մեծ է: Եթե ամբողջ մասերը հավասար են, կատարում ենք երկրորդ քայլը:

Երկրորդ քայլ: Դիտարկում ենք ստորակետից հետո եկող առաջին կարգը: Այն կոտորակն է ավելի մեծ, որի այդ կարգում գրված թվանշանը ավելի մեծ է: Եթե առաջին կարգում գրված թվանշաններն էլ են իրար հավասար, ապա կատարում ենք հաջորդ քայլը և դիտարկում ենք ստորակետից հետո եկող երկրորդ կարգը և այդպես շարունակ:

Վերջին քայլ: Քանի որ դիտարկում ենք իրարից տարբեր կոտորակներ, ապա հաջորդաբար դիտարկելով կոտորակների կարգերը, կհանդիպենք այնպիսի կարգի, որում գրված թվանշաններն իրար հավասար չեն: Այն կոտորակն է ավելի մեծ, որի այդ կարգում գրված թվանշանը ավելի մեծ է:

2․ Ինչպե՞ս են կլորացնում իրական թվերը։

Եթե առաջին դեն նետվող թիվը 5-ից փոքր է, ապա այն կարելի է ուղղակի անտեսել՝ կատարել մոտարկում պակասորդով, իսկ եթե դեն նետվող թիվը 5-ց մեծ է կամ հավասար, ապա պետք է կլորացնել հավելուրդով:

3․ Համեմատել թվերը.

ա) >
բ) >
գ) <
դ) <
ե) =
զ) =

4.Թվերը դասավորել աճման կարգով․

ա) -2.(7), -0.142536, 0.125, 0.1(25);
բ) -2.(778), 0.(12), 1,(5);

5․Թվերը դասավորել նվազման կարգով․

-4.7(5), -4.7556, 1/9, 0.1115, 0.124, 1/8:

6․ Գտե՛ք a թվի մոտարկումը պակասորդով՝ ստորակետից հետո երկրորդ կարգի 1 միավորի ճշգրտությամբ, եթե․

ա) a=0,76543   բ) a=-0,34354

ա) a = 0.77
բ) a = – 0.34

7․ Գտե՛ք a թվի մոտարկումը հավելուրդով՝ ստորկետից հետո երկրորդ կարգի 1 միավոր ճշգրտությամբ, եթե
ա) a=3,56789  բ) a=2,555 ․

ա) a = 3,57
բ) a = 2,56

8․ a թիվը կլորացրեք 0,001 ճշգրտությամբ, եթե․
ա) a=8,91011…
բ) a=-8,910111…
գ) a=0,2626
դ) a=0,6265

ա) a = 8,91
բ) a = -8,91
գ) a = 0.26
դ) a = 0.63

9․ 1995,1996 թիվը կլորացրեք մինչև նշված ճգրտությամբ․
ա) տասնորդական  բ) մեկ հարյորերորդական   գ) մեկ միավոր դ) մեկ հարյուրյակ

ա) 1995,2000
բ) 1995,2000
գ) 1995
դ) 2000

Պարապմունք 32

Թեմա՝ Պարբերական և անվերջ ոչ պարբերական կոտորակներ:

m/n տեսքի թվերը, որտեղ m-ը ամբողջ թիվ է, իսկ n-ը բնական թիվ, կոչվում են ռացիոնալ թվեր: Ռացիոնալ թվերի բազմությունը նշանակում են Q տառով:

7/22-րդ սովորական կոտորակի դեպքում օգտվենք «անկյունով» բաժանման եղանակին:

Երևում է, որ, սկսած երկրորդ թվանշանից, ստորակետից հետո կրկնվում է թվերի մի խումբ՝ մեկն ու ութը՝ 18,18,18,…: Այսպիսով, 7/22=0,3181818…: Կարճ դա գրում են այսպես՝ 0,3(18):Այսպիսով, մեզ հաջողվեց 7/22 -րդ սովորական կոտորակը ներկայացնել անվերջ պարբերական տասնորդական կոտորակի տեսքով:Փորձենք ռացիոնալ թվերը ներկայացնել տասնորդական կոտորակների տեսքով:Պարզվում է, որ ցանկացած ռացիոնալ թիվ կարելի է գրել անվերջ տասնորդական կոտորակի տեսքով:

ա) 7 ամբողջ թիվը կարելի է գրել 7,0000… անվերջ տասնորդական կոտորակի տեսքով:

բ) 4,244 վերջավոր տասնորդական կոտորակը կարելի է գրել 4,244000… անվերջ տասնորդական կոտորակի տեսքով:

գ) 5/11 սովորական կոտորակը անվերջ տասնորդական կոտորակի տեսքով գրելու համար օգտվենք «անկյունով» բաժանման եղանակից:

Տեսնում ենք, որ թվերի մի խումբ կրկնվում է՝ 45,45,45:Այսպիսով՝ 5/11 =0,454545…: Կարճ գրում ենք այսպես՝ 0,(45)

Ստորակետից հետո թվանշանների կրկնվող խումբը կոչվում է պարբերություն, իսկ ինքը կոտորակը՝ անվերջ պարբերական տասնորդական կոտորակ:  

Բերված օրինակներում 7 բնական թիվը, 4,244 վերջավոր տասնորդական կոտորակը և 5/11 սովորական կոտորակը ներկայացրեցինք անվերջ պարբերական կոտորակների տեսքով՝

ա) 7=7,00000…=7,(0)

բ) 4,244=4,244000…=4,244(0)

գ) 511 =0,454545…=0,(45)

Ցանկացած ամբողջ թիվ և ցանկացած վերջավոր տասնորդական կոտորակ կարելի է համարել 0 պարբերությամբ պարբերական տասնորդական կոտորակ:Ցանկացած ռացիոնալ թիվ կարելի է ներկայացնել անվերջ պարբերական տասնորդական կոտորակի տեսքով:

Եթե m/n անկրճատելի կոտորակի հայտարարը 2-ից և 5-ից տարբեր պարզ արտադրիչ ունի, ապա այդ կոտորակը չի վերածվում վերջավոր տասնորդական կոտորակի։

Կան անվերջ տասնորդական կոտորակներ, որոնք պարբերական չեն:

Օրինակ

0,10110111… (յուրաքանչյուր 0-ից հետո 1-երի թիվը մեկով ավելանում է),

−17,1234567891011121314… (ստորակետից հետո գրված են բոլոր բնական թվերը):

Կան նաև երկրաչափությունից հայտնի անվերջ ոչ պարբերական տասնորդական կոտորակներ:

Եթե ցանկացած շրջանագծի երկարությունը բաժանել նրա տրամագծի վրա, ապա քանորդում ստացվում է իռացիոնալ թիվ: Այդ թիվը հանրահայտ π=3,1415926535897932… թիվն է (π-ն հունարեն այբուբենի տառ է, կարդացվում է «պի»):

π թվի իռացիոնալությունը ապացուցվել է գերմանացի մաթեմատիկոս Ի.Լամբերտի կողմից 1766 թվականին:  

Թիվը, որը կարելի է գրել անվերջ ոչ պարբերական կոտորակի տեսքով, կոչվում է իռացիոնալ թիվ:

Ռացիոնալ և իռացիոնալ թվերը միասին անվանում են իրական թվեր: Իրական թվերի բազմությունը նշանակում են R տառով:

Այսպիսով, կան երկու տեսակի իրական թվեր՝

• ռացիոնալ թվեր,
• իռացիոնալ թվեր:

Թվերը ներկայացնելով տասնորդական կոտորակների տեսքով, գալիս ենք հետևյալ եզրակացությանը: Իրական թվերը բաղկացած են տասնորդական կոտորակներից՝

• վերջավոր և անվերջ պարբերական տասնորդական կոտորակներից (ռացիոնալ թվեր),
• անվերջ ոչ պարբերական տասնորդական կոտորակներից (իռացիոնալ թվեր):

Հարցեր և առաջադրանքներ։

1․Ո՞ ր թվերն են կոչվում ռացիոնալ թվեր։

m/n տեսքի թվերը, որտեղ m-ը ամբողջ թիվ է, իսկ n-ը բնական թիվ, կոչվում են ռացիոնալ թվեր։

2. Ի՞նչն է կոչվում պարբերություն։

Ստորակետից հետո թվանշանների կրկնվող խումբը կոչվում է պարբերություն, իսկ ինքը կոտորակը՝ անվերջ պարբերական տասնորդական կոտորակ:  

3․Ո՞ր թիվն է կոչվում իռացիոնալ թիվ։

Թիվը, որը կարելի է գրել անվերջ ոչ պարբերական կոտորակի տեսքով, կոչվում է իռացիոնալ թիվ:

4․Ո՞ր թվերն են կոչվում իրական թվեր։

Ռացիոնալ և իռացիոնալ թվերը միասին անվանում են իրական թվեր։

5․Տրված թիվը գրառել պարբերական կոտորակի տեսքով, նշել պարբերությունը․

ա) 1/3 = 0,(3)
բ) 2/9 = 0,(2)
գ) 12/5 = 2,4(0)
դ) 12 = 12(0)
ե) 24/30 = 0,8(0)
զ) 36/48 = 0,75(0)
է) 4/7 = 0,(571428)
ը) 45/63 = 0,(714285)
թ) 1/6 = 0,1(6)
ժ) 2/6 = 0,(3)
ի) 3/6 = 0,(3)
լ) 4/6 = 0,(6)
խ) 20/41 = 0,(48780)
ծ) 15/37 = 0,(405)
կ) 5/21 = 0,(238095)

6․ Սովորական կոտորակը վերածել պարբերականի․   

ա) 5/9 = 0,(5)
բ) 2/9 = 0.(2)
գ) 4/9 = 0.(4)
դ) 6/9 = 0.(6)
ե) 7/9 = 0.(7)
զ) 8/9 = 0.(8)
է) 12/99 = 0.(12)
ը) 23/99 = 0.(23)
թ) 34/99 = 0.(34)
ժ) 89/99 = 0.(89)

7. Օգտվելով նախորդ առաջադրանքներից՝ պարբերական կոտորակը գրառել սոեվորական կոտորակի տեսքով․ ա) 0,(1)  բ) 0,(3)  գ) 0,(5)  դ) 0,(25)  ե) 0,(37)  զ) 0,(89)

ա) 0,(1) = 1/9
բ) 0,(3) = 1/3
գ) 0,(5) = 5/9
դ) 0,(25) = 25/99
ե) 0,(37) = 37/99
զ) 0,(89) = 89/99

8. Նշեք չորս թիվ, որոնք լինեն

ա) 8, 21, 81, 32
բ) 23, 93, 121, 2103
գ) -4, -9, -17, -21
դ) 129, 112, 1312, 334
ե) 12, 9/19, 63, 23/2
զ) Պի թիվ, Էյլերի թիվ, Ոսկե հատման թիվ, Պլանկի թիվ, Գրավիտացիոն հաստատուն։
է) 8, 28, 38, 48
ը) 3, 7, 13, 29
թ) 2, 5, 7, 11, 17
ժ) 63, 98, 26, 90
ի) 9, 21, 27, 39
լ) 10, 200, 40, 90

9. Նշեք երկու թիվ, որոնք լինեն

ա) -2/3, -9/10
բ) 10, 25
գ) 7, 15
դ) 37, 83
ե) 22, 98
զ) 35, 63

10. Ռացիոնա՞լ, թե՞ իռացիոնալ է հետևյալ թիվը․                        ա) 0,275  բ) 0,(2)  գ) 1,32323232․․․  դ) 3,10110111011110․․․․․  ե) 0,1234567891011․․․

Գործնական Քերականություն

1․ Հոմանիշների հինգ զույգ առանձնացրո՛ւ:

հերսոտ, ընչաքաղց, ընթացիկ, սրընթաց, անընկճելի, արագընթաց, անկոտրում, դյուրաթեք, դյուցազնական, դյուրաբեկ, ճկուն, հերոսական:

Ընչազուրկ — աղքատ , ընչաքաղց

ընթացիկ

Դյուցազնական — հերոսական

Դյուրաթեք — Ճկուն , Անկոտրում ,

2. Կետերր փոխարինի՛ր փակագծում տրված այնպիսի հոմանիշով,որ տեքստի ոճն ավելի վերամբարձ դառնա:
Հին Բաբելոնի հարստությունն ու պերճությունը դեպի իրենց էին հրապուրում ճամփորդներին: Նրանք գալիս էին իրենց աչքերով տեսնելու քաղաքի սքանչելի պարիսպները, որոնց վրայով մի քանի կառք կարող էր կողք-կողքի ընթանալ: Սակայն ճամփորդներին ամենից ավելի դյութում էր Նաբուգոդոնոսոր թագավորի հրաշազեղ պալատը: Պալատի կողքին վեր էր խոյանում ապշեցուցիչ մի շինվածք կախովի այգիները: Թագավորը դրանք գոյության էր կոչել իր սիրելի կնոջ համար: Թագուհին մեդացի էր` իր հայրենիքի զմրուխտ, լեռներին ու անտառներին սովոր: տոթակեզ ու անտառազուրկ Բաբելոնում կարոտում Էր Մեդիայի լեռնային անտառների զեփյուռին ու ստվերին: Կնոջ վիշտը փարատելու համար Նաբուգոդոնոսորը որոշեց նրան կարծես լեռներից բերված ամբողջ մի օազիս ընծայել : Եվ կամարակապ չորս հարկերից բաղկացած լայն աշտարակի վրա ստեղծվեցին աշխարհահռչակ կախովի պարտեզները: Հասարակ մահկանացուների, համար պարտեզներն անմատչելի էին. չէ՞որ դրանք արքայական պալատի բարձր պարիսպների ետևում էին, իսկ մուտքը պահպանում էր սարսափազդու պահակախումբը: Այդպիսի պարտեզներ ամբողջ աշխարհում ոչ մի տեղ չեն եղել, դրանք հրաշալի էին մտածված և հեքիաթային գեղեցկություն ունեին, իզուր չէ, որ աշխարհի յոթ հրաշալիքների շարքում էին:

3․ Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:

Մտքի ծովն ընկնել, լեզուն փակ պահել, հինգ մատի պես գիտենալ, թևերը ծալած նստել, էժան պրծնել, արցունքները կուլ տալ:

4. Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրու և բացատրի՛ր օրինաչափությունը:

Ա Ուժ, տարր, ծով, նավ, կույտ, բերդ, շենք:

Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ:

Գ. Գառ, դուռ, մատ, մուկ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ:

Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:

Ե. Ծովածոց, սուզանավ, դաշտավայր, շնագայլ, հեռագիր, լրագիր:

Զ. Քարտաշ, գրագիր, լեռնագործ, բեռնակիր:
է. Մարդ, կին:

5.Բառերը, քանի ձևով հնարավոր է, վերադասավորի´ր, որ ամեն անգամ մի բան կարևորվի:

Կենսաբանների փորձերից ձանձրացած դելֆինները հացադուլ են հայտարարում:
Դելֆինները բաց ակվարիումից դանդաղ լողում էին դեպի ազատություն:
Գերմանացի մի կոնստրուկտոր մթության մեջ տեսնող և հաչող արհեստական շուն է պատրաստել:
Շոտլանդիայի և Նորվեգիսւյի բնակիչները «ծովատառեխի անձրևի» բազմիցս ականատես են եղել:
Հնդկաստանի բնակիչները ութ հարյուր լեզվով ու բարբառով են խոսում:
Օձի թույնը բժշկության մեջ շատ արժեքավոր է:
Ծայրին փոքրիկ լամպ ունեցող ինքնահոսներ են թողարկվում Ճապոնիայում:

6.Նախադասությունների մեջ շարադասության (բառերի դասավորության) սխալ կա, ուղղի՛ր:

Բարձր ու երկարաձիգ գորտն սկսեց կռկռալ: Գորտն սկսեց բարձր ու երկարաձիգ կռկռալ։
Աղմուկի միջից հուսահատ մեզ էին հասնում օգնության կանչերը: Հուսահատ օգնության կանչերը աղմուկի միջից մեզ էին հասնում։ Հայտնվեցին միանգամայն յուրահատուկ իրիկնային ձայները` ռիթմիկ գվվոց ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյուն: Իրիկնային յուրահատուկ ձայները միանգամայն հայտնվեցին՝ ռիթմիկ բեկբեկուն գվվոց ու բարձր մռնչյուն։
Քարացած նայում էր իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում: Իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումին նայում էր քարացած, առաջին անգամ էր կարծես տեսնում։
Արահետը ոչ թե գնում էր դեպի գյուղը ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով: Արահետը ոչ թե ուղիղ գծով էր գնում դեպի գյուղը, այլ շարունակ գալարվելով ծառերի մեջ։
Սա հսկայի այն կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան: Հսկայի այն կոշիկն է սա, որը դևերին հաղթեց ու աղջկան հետ բերեց։
Տեսանք ավտոբուսի այն վարորդին, որով եկել էինք: Ավտոբուսի այն վարորդին տեսանք, որով եկել էինք։

Գիտելիքների Ստուգում

Կենսաբանություն

Գիտելիքի ստուգում, ընտրել ճիշտ պատասխանը

Քանի՞ ոսկոր կա մարդու մարմնում․

306

210

300

206

Ուղեղի ո՞ր հատվածն է պատասխանատու սովորելու, տրամաբանության և զգացմունքների համար․

Ողնուղեղ

Ուղեղիկ

Մեծ կիսագնդերի կեղև

Գլխուղեղ

Աչքի ո՞ր հատվածն է տարբերակում լույսը․

Եղջերաթաղանթ

Ակնաբյուրեղ

Ցանցաթաղանթ

Խցիկներ

Ո՞րն է մկանների գործառույթը․

Պաշտպանություն

Մարմնից հեղուկի արտազատում

Շարժում

Շնչառություն

Օրգանիզմի ո՞ր համակարգի մաս է կազմում շնչափողը․

Էնդոկրին

Մկանային

Մարսողական

Շնչառական

Տակոի պատրաստում

Տակոի պատմությունը

Տակոն պատրաստել են դեռևս իսպանացիների՝ Մեքսիկա գաղթելուց առաջ։ Առկա են հնագիտական գտածոներ, որոնք վկայում են, որ Մեքսիկայում տեղաբնիկները կերել են ձկովփաթաթված տակո։ Իսպանացի կոնկիստադորների ժամանակակից Բեռնալ Դիաս Կաստիլյոն փաստում է, որ եվրոպացի եկվորներին առաջին անգամ տակո հյուրասիրվել է Կոյոական քաղաքում մի խնջույքի ժամանակ, որը Էռնան Կորտեսըկազմակերպել էր իր զինյալների համար ։

Տակոի տարատեսակները

Հավի մսով տակոյի բաղադրիչները

Կախված լցոնի բաղադրությունից՝ տարբերում են տակոյի տարբեր տեսակներ․

• al pastor (թարգ․՝ հովվական)՝ անատոյով կամ կարմիր պղպեղով մարինացված խոզի միս, ավելացվում է նարինջ, քացախ և պղպեղ, մատուցվում է լիմոնի շերտիկով ։
• de carnitas (մսային տակո)՝ խոզի մսով տակո, որը տապակվել է սեփական յուղով։

• al carbón (բառացի՝ «աշխային»)՝ բաց կրակի վրա խորոված ցանկացած մսով՝ սովորաբար տավարի, խոզի և հավի մսով տակո։
• de carne asada («տապակած միս»)՝տապակած տավարի մսով տակո։
• árabe («արաբական»)՝ շաուրմայի մեքսիկական տարբերակ, ներմուծվել է արաբ ներգաղթյալների կողմից, շատ հայտնի է մեքսիկական Պուեբլա նահանգում։
• de barbacoa` մեղմ կրակի վրա պատրաստած ոչխարի միս, որը փաթաթված է ագավայիտերևներով։
• de birria (բառացի «հրաշք»)՝ համեմունքներով համեմված և կավե վառարանի մեջ եփված այծի մսով տակո, որը տարածված է մեքսիկական Հալիսկո նահանգում։
• de cabeza (բառացի՝ «գլխից»)՝ կովի կամ ոչխարի գլխամսով պատրաստված տակո։
• de pollo («հավի մսից»)՝ մանր կտրտված հավի մսով, մոլե սոուսով և սոխով պատրաստված տակո։

ԱՄՆ-ում հոկտեմբերի 4-ը նշվում է որպես Տակոյի ազգային օր ։

Պատրաստում ենք Տակո

---

Ճամբարային օրակարգ ՝ Հունվարի 18

Նկարում ենք Էսքիզներ , որպեսզի պատրաստենք պայուսակներ :

Ձմեռային ճամբար , Հունվարի 16 ՝ օրակարգ

Հունվարի 16

9․20-10․05-Նախագիծ

10․10-10․55- Շողիկ Պողոսյան

11․05-11․50-Նախագիծ

11․55-12․40-Մարզական

13․00-14․00-Նախագիծ

Այցելել ենք Շողիկ Պողոսյանի մոտ , տնկել ենք Պետունիա բույսը

Ձմեռային ճամբար , Հունվարի 15 ՝ Օրակարգ

Հունվարի 15

9․20-10․05-Նախագիծ

10․10-10․55-Նախագիծ

11․05-11․50-Սահադաշտ

11․55-12․40-Սահադաշտ

13․00-14․00-Սահադաշտ

Կատարել ենք Թարգմանություն

Европа.

Хнефатафл появился в Скандинавии приблизительно III веке нашей эры и распространился с помощью викингов в Исландию, Гренландию, Уэльс, Британию и даже, возможно, в Киевскую Русь.
Точных правил, к сожалению, восстановить пока никто не может. Проводятся только приблизительные реконструкции, где «белые» выигрывают, если их король проводится в один из угловых квадратов, а «черные», если им удалось захватить короля.

Եվրոպա

Հնեֆատաֆլը հայտնվեց Սկանդինավիայում մոտ 3-րդ դարում և վիկինգների օգնությամբ տարածվեց Իսլանդիա, Գրենլանդիա, Ուելս, Բրիտանիա և նույնիսկ հնարավոր է Կիևյան Ռուսաստան:
Ցավոք, ոչ ոք դեռ չի կարող վերականգնել ճշգրիտ կանոնները։ Կատարվում են միայն կոպիտ վերակառուցումներ, որտեղ «սպիտակները» հաղթում են, եթե իրենց թագավորին տեղափոխում են անկյունային հրապարակներից մեկը, իսկ «սևերը» հաղթում են, եթե հաջողվում է գերել թագավորին։

Россия.

В России тоже есть свои национальные настольные игры. Одна из них — «бирюльки». Изначально в нее играли разве что крестьяне. Нужно было из вороха соломок, которые и назывались бирюльками, достать какую-нибудь одну с помощью соломинки-крючка.
Конечно нашлись мастера, которые решили «доработать» игру, превратив бирюльки из соломинок в выточенные из дерева фигурки. В следствии этого игра начала приобретать популярность, становясь настоящим семейным развлечением, и добралась даже до светских салонов. Бирюльки стали делать на заказ, шкатулки для их хранения украшались драгоценными камнями и тонкой резьбой.
Сами по себе фигурки были самые разные — чашечки, тарелочки, музыкальные инструменты, оружие, да вообще всё, что приходило в голову мастеру.
Кстати, сейчас бирюльки снова ннабирают популярность.

Ռուսաստան

Ռուսաստանը նույնպես ունի իր ազգային սեղանի խաղերը: Դրանցից մեկը»բիրյուլկա» է ։ Սկզբում այն խաղում էին միայն գյուղացիները։ Անհրաժեշտ էր ծղոտների կույտից, որոնք կոչվում էին բիրյուլկաներ, մեկը ձեռք բերել ծղոտի կեռիկի օգնությամբ։
Իհարկե, եղել են վարպետներ, ովքեր որոշել են» վերջնական տեսքի բերել » խաղը ՝ ծղոտներից եղևնիները վերածելով փայտից պատրաստված գործիչների։ Որպես հետեւանք, այս խաղը սկսեց ձեռք բերել ժողովրդականություն, դառնալով իսկական ընտանեկան զվարճանքի, եւ նույնիսկ հասել է աշխարհիկ սրահներում. Բիրյուլկաները սկսեցին պատրաստվել Պատվերով, դրանց պահպանման համար նախատեսված զարդատուփերը զարդարված էին թանկարժեք քարերով և նուրբ փորագրություններով։
Ֆիգուրներն իրենք շատ տարբեր էին ՝ բաժակներ, ափսեներ, Երաժշտական գործիքներ, զենքեր, և ընդհանրապես այն ամենը, ինչ անցնում էր վարպետի մտքով։ Ի դեպ, այժմ բիրյուլկաները կրկին դառնում են ժողովրդականություն:

Մարզական Ստուգատես ․ Այցելություն Սահադաշտ

Նախագիծ

Ճամփորդության օրը՝ հունվարի 15-ին , ժամը 11.30-14.00

Ճամփորդության վայրը՝ Գեղասահքի և հոկեյի մարզադպրոց

Մասնակիցներ՝ Միջին դպրոցի ճամբարականներ

Պատասխանատուներ՝ Ստելլա Մնացականյան, մարզիկ ՝ Արման Մատինյան

Նպատակը՝ 

• Մասնակցություն մարզական ստուգատեսին
• Սահադաշտում մարզական նոր հմտությունների ձեռքբերում,զարգացում, ամրապնդում,սառույցի վրա կանգնելու-սահելու,հավասարակշռությունը պահելու կարողությունների ձևավորում, զարգացում, ամրապնդում

Հետազոտական աշխատանք ՝ Չմուշկի Պատմությունը

Չմուշկներ, մետաղյա շեղբեր, որոնք ամրացված են կոշիկի ներբանին և օգտագործվում են այն կրողին առաջ մղելու սառույցի մակերեսով սահելու միջոցով։

Առաջին չմուշկները պատրաստվել են ձիու, եզան կամ եղջերուի ոտքի ոսկորներից և ոտքերին ամրացվել են կաշվե փոկերով։ Այս չմուշկները պահանջում էին սուր մետաղյա ձողեր, որն օգտագործվում էր սահողին առաջ շարժելու համար, ի տարբերություն ժամանակակից սայրերով չմուշկների։

Ժամանակակից չմուշկները տարբեր տեսակի են լինում, որոնք ընտրվում են՝ կախված սահելու գործունեության համար անհրաժեշտ պահանջների բնույթից։ Դրանք ամբողջ աշխարհում հագնում են սառցադաշտերում կամ ջրի սառած մարմինների վրա սահելու համար և բազմաթիվ մարզաձևերում օգտագործվում են որպես կոշիկ, այդ թվում՝ գեղասահքի, տափօղակով հոկեյի, գնդակով հոկեյի, չմշկավազքի և երկար տարածության չմշկավազքի մարզաձևերում։

Պատմություն

Օքսֆորդի համալսարանից Ֆեդերիկո Ֆորմենտիի, Միլանի համալսարանից Ալբերտո Մինեթիի կողմից կատարված ուսումնասիրության համաձայն, 5000 տարի առաջ առաջինը ֆիններն են անասունի ոսկորներից չմուշկներ պատրաստել ։ Ֆիննական բնակչության համար սա կարևոր էր խնայելու էներգիա դաժան ձմեռային պայմաններում, երբ Ֆիննական Լեյքլենդում ձկնորսությամբ էին զբաղվում ։ Մետաղյա շեղբեր օգտագործած հայտնի ամենավաղ չմուշկը հայտնաբերվել է Սկանդինավիայում և թվագրվում է մ.թ. 200 թվականին, պատրաստվել է ծալված պղնձի բարակ շերտով և ամրացվել կաշվե կոշիկի ներքևի մասին։

12-րդ դարի գրող Վիլյամ Ֆիցստեֆենը նկարագրում է Լոնդոնում ոսկորներով չմուշկների օգտագործումը։ Հետևյալը, կարծես, լատիներեն բնագրի վաղ ժամանակակից անգլերեն թարգմանությունն է.

Կա չմուշկների հինգ հիմնական տեսակ՝ գեղասահքի, տափօղակով հոկեյի, գնդակով հոկեյի, չմշկավազքի և երկար տարածության չմշկավազքի չմուշկներ։

Ձևավոր Չմուշկներ

Ձևավոր չմուշկներն օգտագործվում են գեղասահքում։ Ի տարբերություն հոկեյի չմուշկների՝ ձևավոր չմուշկներում չմուշկի շեղբի առջևի մասում առկա են կարճ շարքով ատամիկներ, որոնք սովորաբար պատրաստվում են չժանգոտվող պողպատից կամ ալյումինից՝ պողպատե գլանվակով։ Ատամիկներն ունեն մի շարք գործածություններ, սակայն ամենից հաճախ օգտագործվում են գեղասահքի որոշակի ցատկերի համար, ինչպիսիք են՝ Լուցի ցատկը և ոտքային հանգույցը կամ դեպի ետ պտույտն արագ կանգնեցնելու համար։ Գեղասահքի կոշիկները սովորաբար կազմված են կաշվի տարբեր շերտերից, իսկ կաշին շատ ամուր է՝ կոճին հենարան լինելու համար։ Բացի այդ, չմուշկների շեղբերը կորացված են՝ թույլ տալով հավասարակշռության և քաշի բաշխման կանոնավորում։

Ձևավոր չմուշկների հիմքը աննշան գոգավոր է կամ փոսիկով հիմքով։ Ակոսագիծը, որն անցնում է շեղբի երկարությամբ, ստեղծում է երկու եզրեր, որոնք շփվում են սառույցի հետ. շեղբի առջևի մասը՝ քթամասը, ատամնաձև է և օգտագործվում է թևերի վրա թռիչքների և կոշկաքթի վրա պտույտներ կատարելու համար ։